Bakan Fidan, kat?ld??? canl? yay?nda gündemi de?erlendirdi, sorular? yan?tlad?.

 

 

Fidan, ABD'nin ?ran destekli gruplara düzenledi?i sald?r?lara yönelik soruya ili?kin, ABD'nin "ate?le oynad???n?" vurgulayarak, "Ate?le oynad???n?z zaman o ate? her an yang?na dönü?ebilir. Kontrol alt?na al?namayabilir. Burada bir riskle kar?? kar??yay?z. Bu kontrol alt?na al?namamazl?k meselesi bir tehdit olarak kar??m?zda duruyor." ifadelerini kulland?.

 

 

Türkiye olarak bölgesel ortaklarla ve ABD ile sürekli görü?üldü?ünü dile getiren Fidan, "Bölgesel yay?lmadan kaç?nmak laz?m. Durum iyi de?il. Daha büyük bir yay?lmayla kar?? kar??ya kalabiliriz." ?eklinde konu?tu.

 

"?srail güvenlik pe?inde de?il"

Fidan, dünya kamuoyunda ?srail'in güvenli?i konusunun sürekli gündeme getirildi?inin alt?n? çizdi.

 

 

?srail'in, dünya kamuoyuna yalan söylemekten vazgeçti?i zaman kendini güvende hissedece?ini belirten Fidan, "?srail güvenlik pe?inde de?il. ?srail daha fazla toprak pe?inde. Filistinlilere kendi devletini verdi?i gün zaten ?srail güvende olacak." dedi.

 

 

Fidan, bölge ülkeleri olarak sorumluk almaya haz?r olduklar?n? defaatle ilettiklerini an?msatarak, "?ki devletli çözümü gündeme getirirken bu sefer farkl? olarak, metodolojik olarak da garantörlük mekanizmas?n? öne sürmemizin arkas?nda bu yat?yordu." diye konu?tu.

 

Fidan, ABD ile gündemde olan F-16 sava? uçaklar? konusuna ili?kin soruya, ?sveç ve Finlandiya'n?n NATO'ya üyeli?inin hem NATO hem de Türkiye gündemine 2022'de girdi?ini an?msatarak "Bu süreçte tabii Türkiye sorumlu bir ortak perspektif ile her türlü deste?i verdi. Fakat ?sveç ve Finlandiya denkleme girdi?i zaman burada bir a?amaland?rma ile denkleme girme ihtiyac? hissettik." diye konu?tu.

 

 

Özellikle Türkiye'nin hem NATO hem de baz? NATO ülkeleri ile güvenlik aç?s?ndan stratejik sorunlar?n?n olmas?n?n müzakere gerektirdi?ini belirten Fidan, "Biz bu çerçevede özellikle terörle mücadeleyi ilk ba?l?k olarak önümüze koyduk, yapt???m?z a?amaland?rma politikas?nda." ifadelerini kulland?.

 

 

Fidan; Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, ?sveç ve Finladiya'n?n devlet ve hükümet ba?kanlar?n?n kat?l?m?yla 2022'de ?spanya'n?n ba?kenti Madrid'de düzenlenen zirvede al?nan karar ve yaz?l? mutabakatla Türkiye'nin terörle ilgili endi?elerinin ilk kez gündeme ta??nd???n? an?msatt?.

 

Terör örgütleri PKK, YPG ve FETÖ ile mücadelenin NATO metinlerine geçmesinin ve bu örgütlere NATO'ya yeni girecek ülkeler taraf?ndan hiçbir ?ekilde destek verilmemesinin taahhüdünün al?nd???n? kaydeden Fidan, Finlandiya'n?n NATO'ya üyeli?inin Nisan 2023'te tamamland???n? hat?rlatt?.

 

 

Fidan, daha sonra Litvanya'n?n ba?kenti Vilnius'ta Erdo?an, Stoltenberg ve ?sveç Ba?bakan? Ulf Kristersson'?n bir araya geldi?i üçlü zirveyi hat?rlatarak söz konusu zirvede terörle mücadeleye ilave olarak, özellikle NATO ülkeleri taraf?nda Türkiye'ye yönelik yapt?r?mlar?n kald?r?lmas? ve Türkiye'nin Avrupa Birli?i (AB) üyeli?ine di?er ülkeler taraf?ndan destek verilmesi konular?nda genel bir mutabakat?n ortaya ç?kt???n? kaydetti.

 

 

Bakan Fidan, ?sveç ile ilgili yasan?n Türkiye Büyük Millet Meclisinden (TBMM) geçer geçmez ABD Ba?kan? Joe Biden'?n Kongre'ye bir mektup yazd???n?, Erdo?an'?n onay? sonras? ise anla?man?n ev sahibi ülkeye depozite edilmesinin ard?ndan ABD Kongresi'ne bildiride bulunuldu?unu ifade ederek yürürlükte olan sürecin tamamlanaca??na inand???n? ifade etti.

 

"Özellikle maddi zarar?n tazmini aç?s?ndan ilgili makamlar?m?z?n ciddi yo?un çal??malar? var"

ABD ile F-35 sava? uçaklar? meselesinin Ege'de Türk-Yunan dengesini nas?l etkileyece?ine yönelik soruya Fidan, "F-35 ile ilgili problemin, Türkiye'nin programdan ç?kar?lmas?, kendi savunma yeteneklerini geli?tirme aray??? ve politikas?n?n bir yans?mas? olarak ortaya ç?kt???" yan?t?n? verdi.

 

 

Türkiye'nin F-35 konusunda sadece mü?teri de?il, ayn? zamanda üretici ortaklardan biri de oldu?una dikkati çeken Bakan Fidan, "Burada Türkiye'nin maddi kayb?n?n yan? s?ra ortaya koydu?u kapasite aç?s?ndan da bir zarar söz konusu. ?imdi bunu elimine etmek için çal??malar?m?z devam ediyor. Özellikle maddi zarar?n tazmini aç?s?ndan ilgili makamlar?m?z?n ciddi yo?un çal??malar? var." dedi.

 

 

Hakan Fidan, Yunanistan'?n NATO üyesi oldu?u için ABD'nin üretimden sonra da??t?m yapaca?? ülkeler listesinde oldu?unu kaydederek "Burada 2030'dan sonra F-35'lerin teslimi öngörülüyor. O zamana kadar ne olur, dengeler nas?l de?i?ir, bunu takip edece?iz." de?erlendirmesini yapt?.

 

Bat? ülkelerinden almak istenen savunma sistemlerinin verilmemesinin Türkiye'yi ba?ka bir aray??a itti?ini söyleyen Fidan, "Biz milli d?? politikam?z?n gere?i olarak kendi ülkemizin güvenli?ini sa?lamak ad?na her türlü sistemi, harp araç-gerecini almakla yükümlüyüz. Bunun da en iyisini nereden alaca??m?z konusu, elbette bizim kendi takdirimizdir." diye konu?tu.

 

 

Fidan, Cumhurba?kan? Erdo?an'?n talimat?yla hava savunma sistemlerinde Roketsan taraf?ndan geli?tirilen Hisar s?n?f? alçak, orta ve yüksek irtifal? ve belli bir sürece yay?lan katmanl? hava savunma doktrininin uygulanmaya ba?land???n? kaydetti.

 

 

Bakan Fidan F-35 projesine dönü? konusunda ayr?ca ?unlar? söyledi:

 

"Bu, bir yetenektir. Bu yetenek e?er bizim di?er yeteneklerimizi kaybetmeden ilave olarak alaca??m?z bir yetenek olursa neden olmas?n? Ama bu yetene?i alma kar??l???nda, bizim ba?ka yeteneklerimizden vazgeçmemiz, kendimizi ba?ka politikalara adapte etmemiz gibi bir ?art olursa, bu tür ?artlar hiçbir ?ekilde uzla?t?r?lamaz bir ?art olursa, o zaman tabiat?yla ba?ka alternatifleri aramaya devam edece?iz."

 

 

"Tah?l koridoru her zaman Türkiye'nin gündeminde"

Bakan Fidan, Rusya Devlet Ba?kan? Vladimir Putin'in bu ay Türkiye'yi ziyaret edece?ine yönelik ç?kan haberlere ili?kin soruya, "Say?n Putin'in ziyareti önceden asl?nda planlanm?? bir ziyaretti. ?imdi bu ziyarette baz? konular? tekrar görü?me imkan? olacak." cevab?n? verdi.

 

 

Fidan, Türkiye'nin enerji dahil pek çok alanda yak?n ili?ki içerisinde oldu?u Rusya'n?n Suriye'de YPG ve PKK terör örgütlerine göz yummamas?n? beklediklerini belirterek "Suriye'de Rus silahl? kuvvetleri ile bizim silahl? kuvvetlerimiz aras?nda çat??mas?zl?k mekanizmas? var. Özellikle Suriye içerisinde operasyon düzenleyece?imiz zaman, bu mekanizma her zaman bizim istedi?imiz ?ekilde sa?l?kl? i?lemeyebiliyor." ifadelerini kulland?.

 

Türkiye'nin birinci önceli?inin, F?rat'?n do?usundan ve bat?s?ndan terör örgütü PKK'n?n tehdidinin bir an önce kald?r?lmas? oldu?unu belirten Fidan, Rusya'n?n da ba?ka beklentilerinin oldu?unu ve bu konunun müzakereye ihtiyaç duydu?unu ifade etti. Fidan, "Pozisyonlar ne olursa olsun, bizim operasyonlar?m?z devam ediyor." dedi.

 

 

Fidan, ?srail-Filistin konusunda Rusya'n?n Türkiye'ye yak?n bir pozisyonda bulundu?unu da kaydetti.

 

 

Rusya-Ukrayna meselesine ili?kin Tah?l Koridoru'nun her zaman Türkiye'nin gündeminde oldu?unu belirten Fidan, "Say?n Putin'in ziyaretinde de bu konu masada muhakkak olacak. Çünkü Cumhurba?kan?'m?z bu konuya çok önem veriyor. Özellikle tah?l üzerinden dünyadaki ba?ta güney nüfuslar?, Afrika olmak üzere fakirlerin bu?daydan mahrum b?rak?lmas?, yüksek fiyattan g?daya eri?imin gündeme gelmesi bizim insani aç?dan gerçekten görmek istemedi?imiz bir durum. Kendimize de borç bildi?imiz bir husus." de?erlendirmesinde bulundu.

 

 

Fidan'dan KYB'ye "Türkiye'nin daha ileri ad?mlar atmak durumunda kalaca??" uyar?s?

Fidan, Kürdistan Yurtseverler Birli?inin (KYB) Irak'?n Süleymaniye kentinde PKK ile i?birli?i içinde oldu?u gerçe?inin uzun süredir gündemde oldu?unu vurgulayarak PKK ile i?birli?inin KYB'yi de dü?man s?n?f?na soktu?unun defalarca bildirildi?ini ifade etti.

 

 

Süleymaniye'deki KYB yönetiminin PKK ile aras?na mesafe koymamas?ndan duyulan rahats?zl??? dile getiren Fidan, ?öyle devam etti:

 

 

"Bazen bizi memnun ediyormu? gibi gözükmeye yönelik birtak?m ad?mlar atma çabalar? oldu ama bakt?k ki, bu adamlar?n bundan vazgeçme niyeti yok. Konuyu Say?n Cumhurba?kan?'m?za da arz ettik. Neticede de bu konuyu art?k resmi politika olarak deklare ettik ve yapt?r?mlara ba?lad?k. ?u anda özellikle hava yolu ta??mac?l???nda Süleymaniye'ye ciddi bir s?n?rlama getirdik."

 

 

KYB yönetimine girilen yanl?? yoldan dönme ça?r?s?n? yineleyen Fidan, aksi takdirde Türkiye'nin daha ileri ad?mlar atmak durumunda kalaca?? uyar?s?nda bulundu.

 

 

Fidan, Türkiye ile Suriye aras?ndaki muhtelif kanallardan zaman zaman yürütülen görü?meleri de de?erlendirerek "Suriye rejiminin Türkiye'ye ön ?art koyarak diplomatik bir hamle yapma çabas? yanl?? bir usul. Biz, bunu kendilerine de ilettik. Cumhurba?kan?'m?z?n da söyledi?i gibi biz diyalog kap?s?n? aç?k tutuyoruz." dedi.

 

 

?ki kom?u ülke olarak Türkiye'nin Suriye'nin toprak bütünlü?ünü savundu?unu kaydeden Fidan, "Bizim ?u ana kadar Astana sürecini ihlale yönelik bir giri?imimiz olmad?. Bizim destekledi?imiz unsurlar da hiçbir zaman Astana sürecini bozucu bir büyük hamle içerisinde olmad?lar." diye konu?tu.

 

 

Suriye rejiminin farkl? nedenlerden dolay? halen Türkiye ile görü?emedi?ini belirten Bakan Fidan, "Görü?tü?ü zaman da kendi olam?yor zaten. Yaln?z görü?me imkan? olmuyor sürekli ba?ka bir ülke var yan?nda. Bu, bizim aç?m?zdan s?k?nt? da de?il esasen zira bizim kendimize güvenimiz tam, ne yapmak istedi?imizi biliyoruz. Bölgedeki istikrara verdi?imiz de?er ortada." ifadelerini kulland?.

 

 

?ki milyondan fazla insan açl?k ve salg?n hastal?kla kar?? kar??ya

Uluslararas? Adalet Divan?n?n (UAD) ?srail aleyhine aç?lan "soyk?r?m" davas?nda verdi?i ihtiyati tedbir karar?n?n fevkalade önemli oldu?una i?aret eden Bakan Fidan, "Öyle bir dram ile kar?? kar??yay?z ki, ortaya koyaca??n?z tarihi bir ba?ar?, e?er ?iddetin kendisini, trajedinin kendisini önleyemiyorsa bir anlam ifade etmiyor. Dolay?s?yla bizim bir an önce özellikle bu katliam?n durdurulmas? meselesine yo?unla?mam?z gerekiyor." de?erlendirmesini yapt?.

 

 

Fidan, ?srail'in att??? bombalarla ve sebep oldu?u y?k?mla hayat?n? kaybedenler konusunda büyük endi?eler ta??nd???n? söyleyerek 2 milyondan fazla insan?n açl?k ve salg?n hastal?kla kar?? kar??ya kald???na dikkati çekti.

 

 

Gazze'de insanlar?n rehin durumda oldu?unu vurgulayan Fidan, ?öyle devam etti:

 

 

"Siz bunlar? belli bir co?rafi bölgede tutuyorsunuz, içeriye yard?m girmesine de izin vermiyorsunuz. Sizin kontrolünüz d???nda giren yard?mlar? bombal?yorsunuz. Bu insanlar?n ya?ad??? altyap?y? yok ediyorsunuz. Suya, elektri?e ve ileti?ime eri?im imkanlar?n? kald?r?yorsunuz ve insanlar sizin elinizde rehin. Bunun ad?n? böyle koymak laz?m."

 

 

Fidan, "En son muhataplar?m?zla yapt???m?z görü?melerde, ?u anda bir teklif var ortada, masada, Hamas bunu kendi içerisinde de?erlendiriyor. Hamas'?n bir hedefi özellikle kal?c? ate?kes kar??l???nda rehinelerin b?rak?lmas? kar??l?kl? olarak." ifadesini kullanarak ?srail'in halen kal?c? ate?kes konusunda çok fazla hevesli görünmedi?ini kaydetti.

 

 

Türkiye'nin çe?itli formatlarda taraflarla istihbari ve diplomatik görü?melerde bulundu?unu belirten Hakan Fidan, Türkiye'nin ilk amac?n?n "bir an önce ate?kesin sa?lanmas?na yönelik çaba" oldu?unu aktard?.

 

 

Fidan, iki devletli çözüme geçilmesi gerekti?inin de alt?n? çizerek ?unlar? kaydetti:

 

 

Filistin-?srail meselesindeki sorunu uluslararas? arenada tan?mlayan baz? kal?p cümleler var, onlar?n da de?i?mesi gerekiyor ki, özellikle hem dünya kamuoyunun bu konuya farkl? bir bak?? aç?s? getirmesi laz?m. Dolay?s?yla onlar?n bask? yapt??? devletleri de devlet organlar? da farkl? bakmas? laz?m."

 

 

Fidan, ?srail Ba?bakan? Binyamin Netanyahu'nun politikalar?n?n, esas itibar?yla taktik olarak ba?ar?l? ad?mlar atm?? gözükse de topyekun strateji olarak bak?ld???nda hem ?srail halk?na hem Filistin halk?na hem bölgeye büyük fecaat getirdi?ini söyledi.

 

 

?srail'in yan?tlamas? gereken sorunun, "(?srail) Ben, 67 s?n?rlar?yla memnunum, ba?kas?n?n topra??nda da gözüm yok diyebiliyor mu?" oldu?unun alt?n? çizen Bakan Fidan, dünya kamuoyunun da ?srail'e soraca?? sorunun da bu olmas? gerekti?ini, kilit sorunun bu oldu?unu vurgulad?.

 

 

Türkiye- M?s?r ili?kilerinin gelece?i

Türkiye-M?s?r ili?kilerinin normalle?tirilmesi sürecinin büyük ölçüde tamamlanm?? durumda oldu?unu dile getiren Fidan, her iki taraf?nda bunun faydas?n? gördü?ünü, M?s?r ve Türk halk?n?n birbirine tarihi ba?larla ba?l? iki büyük millet oldu?unu kaydetti.

 

 

Fidan, ikili ili?kilerin "bölge güvenli?i aç?s?ndan" ve "ticari aç?dan" fevkalade önemli oldu?unu aktararak "M?s?r'da çok say?da Türk yat?r?mc?s? var ve bu yat?r?mlar? biz art?rmak istiyoruz. M?s?r bizim için karde? ve dost ülke, imkanlar?n oldu?u bir ülke. Türk yat?r?mc?lar? da M?s?r'daki ortam? kendileri için fevkalade uygun görüyorlar. Oraya gitti?imde de Türk i? adamlar?yla uzun bir toplant? yapt?m, hepsini uzun uzun dinledim. Bu yat?r?mlar?n daha da artmas? için kolayla?t?r?c? baz? tedbirlerin geli?tirilmesi gerekiyor." dedi.

 

 

M?s?r'?n bölgesel güvenlik aç?s?ndan, özellikle Filistin-?srail meselesi aç?s?ndan önemine i?aret eden Fidan, ?unlar? kaydetti:

 

 

"M?s?r'?n belli destekleri belli teknolojileri almas? için ili?kilerin normalle?mesi önemli. Özellikle insans?z hava araçlar? ve di?er teknolojileri Türkiye'nin sa?lamas? konusunda bir mutabakat?m?z da var. Afrika'daki i?birli?imiz de önemli, ba?ta Libya olmak üzere. M?s?rla ili?kileri normalle?tirdikçe özellikle Libya'daki politikalarda da ciddi olumlu yans?malar? oldu."

 

 

Fidan, ayn? zamanda Türkiye'nin Akdeniz güvenli?i konusunda da M?s?r ile ciddi bir i?birli?i içerisinde olunmas? gerekti?ini, M?s?r ile Sudan ve Etiyopya meselesinin, enerji konusunun çal???lmas? gereken konular aras?nda yer ald???n? aktard?.

 

 

Balkanlar

Balkanlar'da Türkiye'den destekler beklendi?ini söyleyen Fidan, bu destekleri en ideal bir ?ekilde yapmak için sürekli diyalog halinde olunmas? gerekti?ini belirtti.

 

 

Fidan, k?sa süre önce Arnavutluk, Bulgaristan ve Romanya'ya düzenledi?i ziyaretlerin bunu kapsad???n? söyleyerek Arnavutluk ve Türkiye aras?ndaki ili?kilerin sistematik bir ?ekilde ilerleme konusunda ciddi çaba oldu?unu kaydetti.

 

 

Bulgaristan-Türkiye aras?ndaki ili?kilerin fevkalade düzeyde oldu?unu dile getiren Fidan ?unlar? kaydetti:

 

 

"?u anda koalisyonda olan partilerin hepsiyle de biliyorsunuz orada neredeyse bir ulusal mutabakat hükümeti var. Onlar?n meclis gruplar ba?kanlar? ile bir araya gelme imkan?m oldu, ili?kilerimizi daha ileri nas?l ta??r?z, soyda?lar?m?za yönelik iyile?tirmeler daha fazla nas?l yap?labilir onu çok yo?un konu?tuk.

 

 

Özellikle de Bulgar hükümetinin giderek daha demokratik bir tutum ve kendine güven içerisinde soyda?lar?m?za daha geni? alan açmaya yönelik bir tavr? oldu?unu da memnuniyet ile mü?ahede ettim. Bu iki ülke aras?ndaki ili?kileri daha da ileri ta??yan bir konu."

 

 

Fidan, Türkiye-Yunanistan ili?kilerine de de?inerek "Bizim tarihten tevarüs etti?imiz sorunlar?m?z var Ege'de. Bu jenerasyona ait de?il, bu sorunlar?n bir k?sm?, bunu biz devrald?k." ifadelerini kulland?.

 

 

Bu jenerasyonun sorumlu bireyleri olarak, bu sorunlar?n nas?l yönetilece?i, olgun devletler olarak bu sorunlar?n paranteze al?n?p, hangi alanlarda ili?kilerin ilerletilebilece?ine dair bir metodoloji ortaya konuldu?unu söyleyen Fidan, "Her iki liderin de ortaya koydu?u vizyon ve destekle, biz D??i?leri Bakanl??? olarak bu pozitif gündemi ilerletmeye çal???yoruz." diye konu?tu.

 

 

Fidan, ekonomi, turizm, e?itim ve kültürel faaliyetler, vize i?birli?i, adalara seyahatler de dahil olmak üzere birçok konu oldu?unu belirterek ?unlar? kaydetti:

 

 

"Di?er taraftan, aram?zdaki kronik konular, ba?ta Ege adalar?n?n statüsü olmak üzere silahland?rma ile ilgili konular, hava sahas? vesaire tan?mlamalar?... Burada yeni bir bak?? aç?s? ile sorun nas?l tart???labilir ona yönelik bir ?eyimiz var aray???m?z var. Meslekta??m ile beraber bunu çok konu?uyoruz.

 

 

Askeri gerginli?i azaltma ile ilgili her iki taraf?n da bir ?eyi var mutabakat? var bu konuda da bu mutabakat ?uana kadar iyi gidiyor. Göçle mücadele konusunda ciddi bir aray?? var bu konuda iyi bir diyalog var özellikle ?çi?leri Bakan?'m?z?n da oraya yönelik yapt??? yap?c? yakla??m ciddi cevap buluyor."

 

 

Fidan, antet konulardan birinin K?br?s oldu?unu belirterek, diplomasinin s?n?rlar?n? geni?leterek çözülmeye çal???ld???n? aktard?.

 

 

Türkiye'nin AB süreci

Türkiye'nin Avrupa Birli?i'ne (AB) üyelik süreci hakk?nda da de?erlendirmede bulunan Fidan, Türkiye'nin AB süreci yolculu?unun uzun zamand?r devam eden bir konu oldu?unu ancak bu konunun hem geçmi?ine hem de bugününe bak?larak dersler ç?kar?ld???n? belirtti.

 

 

Fidan, "Yeni yakla??m neler getirebilir, bu konudaki yeni parametrelerimiz, söylemlerimiz politikalar?m?z neler oldu, bu konuda çok çal???yoruz." dedi.

 

 

AB'nin öncelikle karar vermesi gereken konuya dikkati çeken Fidan, "Avrupa Birli?i Türkiye'yi üye yapmak istiyor mu, istemiyor mu?" diye konu?tu.

 

 

Sözlerine son verirken 6 ?ubat Kahramanmara? merkezli depremlerin y?l dönümü oldu?unu hat?rlatan Fidan, "Ben tekrar, ?ehit olan vatanda?lar?m?za Allah'tan rahmet diliyorum. Yak?nlar?na da sab?r ve taziye dileklerimi tekrar iletmek istiyorum." ifadelerini kulland?.

 

yenisafak.com